Nietrzymanie moczu to intymny problem wielu kobiet, który wpływa niekorzystnie na ich kondycję psychofizyczną i jest powodem wielu frustracji.
Nietrzymanie moczu ciągle stanowi temat TABU. Ze względu na fakt, iż aż 30% kobiet po porodzie sygnalizuje problem nietrzymania moczu istnieje ogromna potrzeba edukacji kobiet w tym delikatnym temacie.
Niestety w naszym społeczeństwie ciągle funkcjonuje mylne przekonanie, że nietrzymanie moczu po porodzie to normalne zjawisko – „przecież moja mama i babcia też miały lub mają nietrzymanie moczu„.
Czym jest nietrzymanie moczu i jakie są czynniki nietrzymania moczu po porodzie?
W sytuacji, gdy dochodzi do zwiększonego ciśnienia śródbrzusznego np. podczas kichnięcia zwieracz cewki moczowej nie jest w stanie efektywnie pracować i w konsekwencji dochodzi do mimowolnego wycieku moczu. W świecie medycyny mówimy o upośledzeniu pracy mechanizmu zwieraczowego cewki moczowej.
Jakie są czynniki nietrzymania moczu?
Z nietrzymaniem moczu możesz się spotkać już w trakcie ciąży lub incydentalnie jeszcze przed zajściem w ciąże. Czynnikiem zwiększającym ryzyko jest także nacięcie krocza podczas porody czy bardzo krótka i intensywna lub zbyt długa druga faza porodu (faza wypierania).
Hormony także nie pozostają bez znaczenia. U kobiet, które nie rodziły w fazie okołoowulacyjnej badania wykazały zwiększoną funkcjonalność cewki moczowej. W fazie lutealnej występuje zwiększone stężenie progesteronu i można zauważyć nasilenie objawów niestawialności mięśnia wypieracza.
Przy karmieniu piersią obniżony poziom estrogenów może wpłynąć nieprawidłowo na odżywianie cewki moczowej. Wysoki poziom progesteronu w ciąży również nie przechodzi obojętnie.
Wiele kobiet z PCOS czyli zespołem policystycznych jajników, które objawia się obniżeniem stężenia hormonów płciowych odnotowano objawy związane z nieprawidłowym działaniem zwieracz cewki moczowej.
W tym miejscu chciałabym podkreślić, że cięcie cesarskie NIE CHRONI Cię przed nietrzymaniem moczu. Wiele kobiet po cięciu cesarskim ma problemy z parciami naglącymi, gorszym czuciem pęcherza moczowego czy też bolesnym współżyciem.
Profilaktyka nietrzymania moczu po porodzie
Kluczowe dla prawidłowej regeneracji po porodzie jest stosowanie prawidłowych nawyków podczas czynności dnia codziennego. Pewne aktywności takie jak np. wstawanie z łóżka, kichanie robimy wiele razy w ciągu dnia, dlatego warto, aby były one wykonywane w bezpieczny dla Ciebie sposób. Poniżej przedstawię Ci kilka wskazówek:
– Zawsze wstawaj i kładź się do łóżka przez położenie się na boku. Nie zrywaj się z łóżka, jak „scyzoryk”.
– Kichaj i kaszl za siebie do wewnętrznej strony łokcia poprzez skręt tułowia.
– W toalecie podczas defekacji (oddawanie stolca) postaw stopy na małym wzniesieniu np. odwróconej misce. Staraj się nie przeć, spokojnie oddychaj. Nie powinnaś przebywać na toalecie dłużej niż około 5 minut. Unikaj kaszlu i kichania na toalecie.
– Nie stosuj pasów poporodowych. Zalecamy je tylko przy zaawansowanych problemach z rozejściem mięśnia prostego brzucha, ale zawsze po konsultacji z fizjoterapeutą. Pas może doprowadzić do obniżenia narządów rodnych.
– Nie stosuj poduszki poporodowej (z dziurką w środku), podobnie jak pas poporodowy może doprowadzić do obniżenia narządów rodnych.
– Nie rozpoczynaj samodzielnie intensywnych treningów takich jak: treningi siłowe, bieganie, skoki, brzuszki. W połogu powinnaś skupić się na pracy z mięśniami dna miednicy oraz głębokimi mięśniami brzucha.
– Umów się na wizytę do fizjoterapeuty uroginekologicznego.
Co zrobić, jeśli nietrzymanie moczu wystąpiło po porodzie?
Tutaj należy bardzo mocno podkreślić, że NIGDY nietrzymanie moczu nie jest normą! Nie możesz tego problemu bagatelizować. Nawet jeśli Twoja mama/przyjaciółka mówi Ci, że ten problem minie lub jest normalny nie bierz tych słów do siebie.
Pierwszym krokiem zawsze powinna być konsultacja u ginekologa, urologa, a najlepiej u lekarza, który specjalizuje się w uroginekologii (jest ich niestety bardzo mało).
Następnie zgłoś się do fizjoterapeuty uroginekologicznego. Kiedy najlepiej zgłosić się na pierwszą wizytę? Po porodzie siłami natury – około 6 tygodnia po porodzie. Natomiast po cięciu cesarskim około 4 tygodnia po porodzie.
W czym pomoże Ci fizjoterapeuta uroginekologiczny?
– oceni i skoryguje Twoją postawę,
– sprawdzi stan powłok brzusznych m.in. wykluczy rozejście mięśnia prostego brzucha,
– oceni ruchomość blizny po cięciu cesarskim lub nacięciu krocza,
– zbada napięcie mięśni dna miednicy (czy są osłabione, a może zbyt mocno napięte),
– rozluźni napięte struktury w Twoim ciele np. mięśnie pleców, pośladków,
– zaleci Ci odpowiednie ćwiczenia, tak abyś mogła bezpiecznie wrócić do aktywności fizycznej.
Bagatelizowanie problemu, jakim jest nietrzymanie moczu może tylko i wyłącznie pogłębić ten problem. Bardzo często pacjentki próbują leczyć się „na własną rękę” – zaczynają stosować np. kulki gejszy, aby wzmocnić mięśnie dna miednicy lub próbują same wykonywać trening mięśni dna miednicy.
Najczęściej popełniane błędy przez kobiety:
Kobiety bardzo często mają tendencję do zatrzymywania strumienia moczu poprzez zaciśnięcie mięśni krocza. W konsekwencji zaburza to pracę pęcherza moczowego, który powinien być opróżniany w sposób ciągły, nieprzerwany. Dodatkowo doprowadza to do wzmożonego napięcia mięśni powierzchownych krocza (w treningu mięśni dna miednicy, chcemy głównie wzmacniać mięśnie warstw głębokich).
Kolejnym problemem jest ściskanie mięśni krocza czyli „zamknięcie wejścia do pochwy” z jednoczesną pracą mięśni pośladkowych, przywodzicieli (tutaj też nie angażujemy do pracy głębokich mięśni dna miednicy).
Jeśli już koniecznie chcesz sama spróbować treningu mięśni dna miednicy bez wcześniejszego instruktażu z fizjoterapeutą to poniżej przedstawię Ci kilka wskazówek:
Zacznij od podstaw: połóż się wygodnie na plecach, Twoje kończyny dolne powinny być zgięte w kolanach, a stopy rozstawione na szerokość bioder. Następnie weź kilka spokojnych oddechów. Wyobraź sobie, że masz tampon w pochwie, który chcesz delikatnie ścisnąć i wciągnąć w stronę podbrzusza. Najlepiej z jednoczesnym wydechem. Przy wdechu rozluźnij krocze.
Podczas aktywacji mięśni dna miednicy Twoje mięśnie pośladkowe, przywodziciele (wewnętrzna strona ud) powinny być rozluźnione. Powtórz napięcie kilka razy, a następnie zrób przerwę.
Pamiętaj, że tylko fizjoterapeuta jest w stanie dobrać dla Ciebie odpowiednią ilość powtórzeń i serii.
Dla zainteresowanych tematem odsyłam do artykułu pod red. Kariny Spławska-Matuszczak „nietrzymanie moczu u kobiet – krótki rys historyczny oraz najnowsze badania i osiągnięcia w zakresie ww. problematyki, ze szczególnym uwzględnieniem czynników położniczych i sposobu porodu”
Dbajcie o siebie!
Aleksandra Braun – fizjoterapeutka uroginekologiczna
